Hadis-i Erbain
ÖNSÖZ
Ruh ve bedeni göz önüne alalım.
Beden mi ruhu işletiyor, ruh mu bedeni işletiyor?
Ruh olmasa beden ne yapar?
Beden olmasa, ruh olgunlaşmak için nereye yönelir?
Ruh için beden çok kıymetlidir. Beden için de ruh, aynı şekilde kıymetlidir. Beden ruhun bineğidir.
Bedenle ruhu bir arada işleten nedir?
Akl-ı selim (sağduyu, sağlıklı ve dengeli düşünme), kalb-i selim (temiz gönüllü)dir.
İnsanda beş duyu vardır: Görmek, işitmek, tatmak, koklamak, dokunmak.
Bu beş duyuyu insan, gene ancak akl-ı selimle anlar. Ruh ile beraber bu duygular, bir hayvanda da mevcuttur. İnsan, hayvan ve bitki aleminin üstüne, akl-ı selimle çıkar.
Cenab-ı Allah, insanı akıl ile bütün varlıklara üstün kılmıştır. Allah’ın verdiği akıl olmasa Âdemoğlu bitkiler gibi yaşar.
İnsanlar, ulvi akl-ı selimle, kalb-i selimle yeryüzüne hakim kılınmıştır. Bununla beraber, Kur’an-ı Azimüşşan’a ayet-i kerime ile, hadis-i şerif ile uyması gerekmektedir ki, bu akl-ı selime ve kalb-i selime ulaşabilsin.
Bayramdan bayrama okuduğumuz Tekbir şöyledir:
Allahu ekber, Allahu ekber
Lâ ilahe illallahu vallahu ekber,
Allahu ekber ve lillahil hamd.
Ezan-ı Muhammedi’de ve beş vakit namazda daimi olarak bu tekbire devam ediliyor. Tekbir’de 99 Esma’dan ikisi, 11 kere geçiyor.
Beş vakit namaz, toplam kırk rekat eder. Bir rekatta 6 Allahu Ekber geçiyor. 6’yı 40’a vurursak, 240 defa “Allah,” 240 defa da “Hu” demiş oluyoruz ki, toplam 480 eder. Her vakitte 99 da tesbih çekiliyor. Demek ki, yalnızca bunları sayarsak, beş vakit namazda toplam 1000’e yakın Esma zikredilmiş oluyor.
Bilindiği gibi, “Namaz, müminin miracıdır.”
• • •
Elinizdeki kitap, ayet-i kerime ile, hadis-i şerif ile birlikte bir inanç sohbetidir. Yazması bize aitse, okumanız da size aittir. Okuyana, dinleyene karşı bir kusurumuz ya da eksiğimiz varsa, affedin.
Birçok arkadaşlarımın bu kitaba emeği geçmiştir. Kendilerine burada teşekkür etmeyi bir borç bilirim.
Hacı Ahmet KAYHAN
Haziran 1991
devamı...GİRİŞ
Nur-u İlahi olan kelam, Ayet olsun Hadis-i Şerif olsun, ikisi de Hazreti Muhammed Mustafa’nın (SAV) mübarek ağızlarından zuhur etmiştir. Ayet ve hadis, ikisi de birbirini takviye ederler. Hadis-i Erbain’nin yarısı hadistir, yarısı ayettir. Ayet ve hadis içiçedir.
Malatya Beyi’nin oğlu Sadreddin-i Konevi, Muhyiddin-i Arabi Şeyh-ül Ekber’in üvey çocuğudur. Kitap bundan 700 sene evvel kaleme alınmıştır. Selçuki ve Osmanlı Devleti zamanında çokca yazılmıştır. Osmanlı Devleti zamanında dağ taş Hadis-i Erbain olmuştur. Bu Hadis-i Erbain toplanan 700.000 Hadis-i Şeriften seçilmiştir. Mehmet Akif Camii ül Ezher’de arapçasını görmüş ve Türkiye’ye getirmiştir. Diyanet aracılığıyla tekrar basılmıştır.
Hadis-i Erbain Hacı Ahmet Kayhan ve arkadaşları tarafından tekrar kaleme alınmıştır. Şu anda 25.000 adet basılıp dağıtılmıştır. Gönül ister ki bu 1.000.000 adet olsun. (Ki sonradan basılanlar ile sayı 1.000.000 adet olmuştur.)
Hazreti Konevi’nin bu Hadis-i Şerif ve Hadis-i Kutsi açıklamaları, biri diğerinden ayrı düşünülemez dört kat anlamı iç içe barındırmaktadır.
Okuyup, gerçekleştirmek, acıyı tatlıya çevirebilmek için takdim edilmiştir.
Hadis-i Erbain’in mümkünse abdestli okunması rica olunur.
DEDENİZ HACI AHMET KAYHAN
Nisan 1996
Derleyenler: HASAN ÖZAKINCI-CAHİT BENÖVENLİ
devamı...9. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz Allahu Teala’dan hikayeyolu ile şöyle anlatıyor:
“Eğer ademoğlunun, iki dere dolusu altını olsa üçüncüsünü arzular..Ademoğlunun boşluğunu, ancak toprak doldurur…”
Manasından anlaşıldığı gibi, bu kudsi bir Hadisi Şeriftir.
Bu Hadisi Şerifin şerhini yapmak istediğimiz zaman şöyle anlatabiliriz:
“Bir kalp için iki vadi olsa ve bu iki vadi, ruhun ve nefsin vadileridir. Ve bunlarledünni ilimlerin altını ile dolsa mutlaka üçüncü bir vadinin de dolmasını ister.Çünkü onun istidadı vardır. Özellikle ilahi feyzi kabul etme babında; bir de, feyizveren zatta hakikati bulması babında, bir de, verilen feyizle hakikate kavuşmaküzerine.”
Burada bilhassa, ademoğlunun gözünü dolduran şeyin toprak olarakanlatılmasından murad, zül haline varan bir fena halini bulmaktır. Özellikleburada fani bir varlığın izzet burcundan zillet enginine düşmesine işaret vardır.
Buraya kadar anlatılan manaları şu Ayeti Kerimenin özlü manasına bağlamakicab eder: “Mirası, helal haram demeyip alabildiğinize yersiniz. Malı da, pekçok seversiniz...” (Fecr Suresi, Ayet 19-20)
devamı...10. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Allahu Teala, bir kulu severse, onu çeşitli denemelere tabi tutar.”
Yani, iptilaya uğratır. Kul, o iptilalara sabrettiği takdirde, ona üstünlük verereksever. Şayet şükür yoluna girerse bu sefer onu zatına seçer…
Bu Hadisi Şerifle anlatılması istenen mana şudur:
Allahu Teala bir kulu severse onu fena hali denemelerine sokar. Bundan sonra, fenadan da, fena haline geçirir. Daha sonra, fena halini de kaldırır, bekamakamına vardırır.
İş bu manaya şu Ayeti Kerime ile işaret edilmektedir:
“Allahu Teala, müminlerin mallarını ve canlarını satın aldı.. Ki onlaracennet vardır...” (Tevbe Suresi, Ayet-111)
devamı...11. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu;
“Şu hacmi, iki kulleyi (büyük küpü) aşınca, artık pislik taşımaz..”
Bu Hadisi Şerife şöyle bir mana varabiliriz: “Bir irfan sahibi, zata has olanşehadet makamına yerleşirse, gerek esma gerekse sıfatların müşahedesi onaperde olamaz.”
Allahu Teala, bu manayı bize şöyle anlatır:
“Onlar kötülüğü iyilikle savarlar...” (Ra’d Suresi, Ayet-22)
Yani, yapılan iyilikle, kir darlığını def ederler.
En iyi bilen ve en iyi hükmü veren Allahu Teala’dır.
devamı...12. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Allahu Teala, Ademi kendi sureti üzerine yarattı.”
Bu Hadisi Şerife verilecek mana şudur: “Allahu Teala, Adem’i, yani, insansuretini zatına bir ayna kıldı. Sıfatlarına da mazhar, fiillerine de tecelligah…Taki onda zuhura gele.”
Bütün bu manalara, tüm olarak şu Ayeti Kerime işaret eder:
“Vaktaki, Rabbın meleklere ‘Ben, yeryüzünde bir halife yaratacağım…’dedi..” (Bakara Suresi, Ayet-31)
Azim olan Allah daima doğruyu anlatır, söyler.
devamı...13. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz, Rabbından naklen şöyleanlatıyor:
“İhlas sırrımdan bir sırdır. Onu kullarımdan sevdiğimin kalbine bir vediaolarak bıraktım...”
Bu kudsi bir Hadisi Şerife şu şekilde bir mana vermek mümkündür: “İhlas varlıksırrımdan bir sırdır. Ama, bu taayünatla kapalı olan varlığımın sırrından.Sevdiğimin kalbinde onunla tecelli ederim. Ve O’nu varlığımda fani kılarım. O kadar ki, benden başkası onu bilemez, onun haline muttali olamaz. Hatta bunukendisi de bilemez.” Çünkü o, ihlasta o kadar ileri girmiştir ki, ihlasını da unutmuştur.
Hatta, kendisi ile ihlasa geçilen şeye nisbet edilen ihlastan yana da fena halinibulmuştur. Ve o, Mutlak Hakk’ın müşahedesine o kadar geçmiştir ki, vahdettende kesretten de olmuştur. Çok çok ötelere varmıştır.
En iyi bilen Allahu Teala’dır.
devamı...14. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Allahu Teala şöyle buyurdu: ‘O kimse ki, kazama rıza göstermez., belamasabretmez., nimetlerime de şükretmez, artık varsın Benden başka bir Rabbarasın...’”
Görüldüğü gibi, bu da kudsi bir Hadisi Şerif’tir.
Bunun manasını anlatmaya şu yoldan girebiliriz:
“Mutlak Rububiyyetim, nimetlerin ve belaların bir arada bulunmasını icab ettirir. Ta ki, zıt isimleri ve birbirine benzeyen sıfatların rağmına Zatım tam kemali ilezuhura gelsin. Durum böyle olunca her kim zıdlara razı olursa Zatıma nail olur, Ben de onun Rabbı olurum. Her kim ki onlara razı olmaz, Ben onun Rabbı değilim. Sebebine gelince; o, bir vasfa bağlı kalmakta, diğerini de atmaktadır.Bir hükme tabi olmakta, diğerini de kabul etmemektedir. Halbuki Ben, bütünvasıfları cami bulunmaktayım. Bütün incelikleri ile cümle hükümleri müştemilbulunmaktayım. Hatta, çeşitli yaratılışları da. Çünkü Zatım bütün açık hakikatleriihata etmektedir.”
Bu manayı şu Ayeti Kerime gayet açık bir şekilde anlatır:
“Evvel O’dur; Ahir O’dur; Zahir O’dur...” (Hadid Suresi, Ayet-3)
Yüce Allah’ın kelamı, daima sadakat damgasını taşır.
devamı...15. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz, Allahu Teala’dan naklen anlatıyor;
“Allahu Teala şöyle buyurdu:
—Ey Ademoğlu, hasta oldum; ziyaretime gelmedin. Ademoğlu sordu:
—Ya Rabbi sen alemlerin Rabbisin... Seni nasıl ziyaret edeyim? Allahu Teala buyurdu:
—Bilmiyor musun? Falan kulum hasta oldu... Ama, sen onu ziyaret etmedin. Eğer onu ziyaret etseydin, Beni yanında bulacaktın... Allahu Teala devamla buyurdu:
—Ey Ademoğlu, senden yemekle doyurulmamı istedim, ama sen Benidoyurmadın. Ademoğlu sordu:
—Ya Rabbi, seni nasıl doyurayım? Sen alemlerin Rabbisin. Allahu Teala anlattı:
—Falan kulum senden yemek istedi. Ama, ona yedirmedin. Bilemedin mi? Ona yedirseydin beni yanında bulacaktın. Allahu Teala devamla buyurdu:
—Ey Ademoğlu, senden su istedim, amma vermedin. Ademoğlu sordu:
—Ya Rabbi, sana nasıl su vereyim?. Sen alemlerin Rabbisin. Allahu Teala anlattı:
—Falan kulum, senden su istedi, vermedin. Ona su verseydin Beniyanında bulacaktın.. Bunu da mı anlayamadın?”
Bu da kudsi bir Hadisi Şeriftir. Mana kapısını, şu şekilde aralayabiliriz:
“Ey Ademoğlu..” şeklinde yapılan hitap ruhadır. Bu ruh ise kalptir. Bilhassa nefsani perde ile perdelenen kalb. Bu kalbe şöyle hitab edilmektedir:
“Ben, belli bir zuhur yerine tecelli ettim. Orada zuhura geldim. Yine belli bir taayyünde de aynı şekilde tecelli ettim; zuhur eyledim. Fakat, bu has zuhurla perdelendim, gizlendim…Özellikle mutlak hakikatimi müşahede edilmeden yana sakladım. Belli bir şekle girmekten ve bir kayda sığmaktan yana kendimi kapadım. Bütün bu işler bu belli taayyünün özünde oldu. Gel gör ki sen, bu taayyünü, bilmedin. Ki O, mutlak hakikatimin aynıdır.”
Burada, “Ya Rabbi, sen alemlerin rabbısın seni nasıl ziyaret edeyim?”cümlesi, bir başka mana taşır. Onu da burada anlatmak icab eder. Şu demektir:
“Belli bir surette seni nasıl müşahede edebilirim?. Bilhassa, keyfiyeti ve şekli olan bir şeyde… Halbuki sen, bu gözle görülen alemlerin suretine inhisar etmekten ve belli bir şekil almaktan yana münezzehsin.”
“Bilmiyor musun?…” kelimeleri ile başlayan cümleye verilecek mana ise şu şekilde olur:
“Sen, şöyle bir marifete sahib olmadın mı ki, mutlak varlığım, her taayünde, yani göze gelen her belli şeyde vardır. Sonra taayyün halini her mutlak olan mana taşır. Halbuki sen, anlatıldığı gibi, kendinde bir irfana sahib olmadın. Sonra bilmedin ki, o hasta kulun hakikati Hakikatimin aynıdır. Zira, onda zahir olan Benim.”
Bu zuhurun, belli bir mana şekli şöyle olabilir: İsmin, isim verilene nisbeti gibi ki, bu, o hasta kulun ‘Hakikatime’ nisbeti babında bir misaldir, benzetmedir.
Kaldı ki, isim, müsemmaya göre ayrı değil, aynıdır.
Yukarıdaki açıklama nazara alınarak, “Bilmiyor musun?” şeklinde gelen cümlenin devamı olan, “Eğer onu ziyaret etseydin beni yanında bulacaktın...” cümlesine de, bir başka mana vermek icab eder:
“Durum yukarıda anlatıldığı gibi olunca, anlayamadın ki Mutlak Varlığım, onun izafi varlığında, seyrini tamamlamaktadır. Onu zuhura getirmektedir.”
Yukarıda anlatılan manaların tümüne, şu Ayeti Kerime işaret etmektedir:
“O küfredenlerin, amelleri ise çöldeki serap gibidir ki susuz onu su zanneder.” (Nur Suresi, Ayet-39)
Mevzuumuz olan Hadisi Şerifin hepsini burada açıklayamadık. Ama kendisi ile bir kıyas yapılacak kadarını açıkladık. Kaldı ki bir kıyas usulü de vardır. Kalanı da buna göre kıyas eyle…
devamı...16. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz, Rabbından naklenanlatıyor:
“İsmi aziz ve celil olan yüce Allah şöyle buyurdu:
—Kulum bana kavuşmayı severse, Ben de ona kavuşmayı severim… Amabana kavuşmayı sevmeyince Ben de ona kavuşmayı sevmem.”
Bu kudsi bir Hadisi Şeriftir. Şimdi manasına geçelim. Bilesin ki, yolculuk ikişekilde olmaktadır:
Bu büyük alemdeki yolculuk, enfüsi olan küçük alemdeki yolculuk.
Büyük alemde yapılacak yolculuk için binek hayvanına, ya da başka bir vasıtayaihtiyaç vardır. Keza enfüsi olan küçük alemde de binek hayvanına, ya da birbaşka vasıtaya ihtiyaç vardır. Ne var ki küçük alemdeki vasıta ancak zatimuhabbetten ibarettir. Ama, sıfatlara ve fiillere ait muhabbeten değil. Yalnızzata muhabbet…
Bu manaya, “Kulum severse...” cümlesi işaret etmektedir. Yani, “Kul, banakavuşmayı, hakiki müşahedemi severse…” demektir. Bu durum, yani, hakikimüşahedem, onun izafi ve mecazi varlığından sıyrılmasına bağlıdır. Bundansonradır ki muhabbet burakına biner… Şevk kamçısını alır... Aşk vadisinegeçer... Böylece, nice sırlar mesafeyi kat eder... Ve parlak bir menzile varır kibu fena halidir. Bu fani varlığın erimesidir, bitmesidir...
İşte o kul, bu hali bulduktan sonradır ki Allahu Teala onunla karşılaşmayı sever. Zati, hakiki mevcudiyeti ile ona tecelli eder… Bu tecelli, fena haline geçtiktensonra, onun beka makamını bulmasıdır. Bu makam, onun fena haline geçmesinebir mükafat olarak yapılır.
Hadisi Şerifin, anlatılan kısmın zıddı olan ikinci kısmına gelince, onu da, şuşekilde anlatmak mümkündür:
“Kul, hayvani arzularına dalıp helake gitmesi sebebi ile, bana kavuşmayıistemezse, Ben de ona kavuşmayı istemem.” Yani, tecelli etmemekle… Bilhassa, zati bir tecelli etmemekle… Böylece o, tabii olan şehvet deryasınabatar gider... hayvaniyet unsuru vadisinde helak olur…”
Bu kudsi hadis için, bir başka açıdan şöyle bir şerh yapmak icab eder. Şu manaanlatılmak istenmiştir:
“Kamil ve kullukta tahakkuk eden bir kul, zatımın, sıfatımın ve fiilleriminmüşahedesini isterse, sıfatımın fenası zımnında, zatımı müşahede ile onuseverim… Zatımın, sıfatımın ve fiillerimin bekası ile de onu severim. Şayet o istemezse, ben de istemem.” Ama, bu istememek tard ve yukarıda anlatılanmananın aksi olarak tecelli eder.
Sonucu, bir iki cümle ile bağlayalım. Şöyle ki:
Şayet bir kul, özünde hayır bulursa Allah’a hamd etsin. Sebebine gelince, bütünbu haller, Allahu Teala’nın o kulunu sevmesi, ya da sevmemesi babında birerdelildir, işarettir, alamettir.
En iyi bilen, en iyi hükmü veren Allah’dır.
devamı...17. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz, Rabbından naklenanlatıyor;
“Allahu Teala, şöyle buyurdu:
—Ben, uğrumda, kalbleri kırık olanların yanındayım…”
Görüldüğü gibi, bu da bir kudsi Hadisi Şeriftir. Manasına gelince, şöyle demekicab eder:
“Bizzat Ben, esma ve sıfatla, zatından, sıfatından ve efalinden geçip fena halineyıkılıp gelene tecelli edenim. Böylece, onun beka makamında tahakkukedebilmesi için bir gözetici müşahid olurum. Bir bakıma onun kefili olurum… Çünkü o, fena haline geçmiştir. Fena haline geçen ise her şeyi bir yana atar,dağınık olur; toparlanamaz. Beka makamına çıkamaz, fena denizinde boğulur… Orada helak olur. O kadar ki, istidadının zafiyeti icabı, sahile de dönemez… Meczublar sınıfına girer. Bir türlü beka makamına çıkamaz.”
Şimdi; “Uğrumda” kelimesini biraz açalım. Bu, “Ben de beka bulmak…” manasına alınmalıdır. Sebebine gelince, bizzat fena aranan bir şey değildir.Esasen, matlub olan beka makamıdır…
Ne var ki, bunda tahakkuk olamaz… ‘O’ olmadan imkansızdır.
Bir irfan sahibi, bu manaya, şu şiiri ile işaret eder:
Bir köşe vuslat köşesi olamaz heyhat;
Sadık dahi olsan… ki sende varsa hayat.
devamı...18. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz, Rabbından naklenanlatıyor:
“Allah-ü Teala şöyle buyurdu:
— Kıyamet günü ben, şu üç zümrenin hasmıyım:
Bir kimse ki: Kendisine ihsan ettim, ama o zulmetti…
Bir kimse ki: Bir hürü sattı, parasını da yedi...
Bir kimse ki: İşçi tuttu. Ondan istifade etti. Amma ücretini ödemedi.”
Bu da kudsi bir Hadisi Şeriftir. Manasını aşağıdaki şekilde anlatabiliriz. Şöylebuyurulmaktadır:
“Bir kimse ki, kendisine ihsan ettim ama o zulmetti.” Bu cümlenin manaderinliğinde, şu cümleler saklıdır:
“Ben ona varlık verdim… Ta ki: Varlığımın mazharı, yani: Zuhur yeri ola… Fakat o, Benim belli sebep için verdiğim varlığı, kendisine mal etti. İddiası buyolda oldu… Tıpkı Firavun’un “Ben sizin yüce Rabbınızım…” (Naziat Suresi, Ayet-24) dediği gibi…
“Bir kimse ki, hürü sattı, parasını da yedi…” Bu da şu manayadır:
Bir kimse vardır; kalb nurunu nefsin zulmetinden kurtardı. Çeşitli taatle meşguloldu. Yüce makamlara çıktı ve üstün mertebelere erdi. Sonra, gerisin geri döndü.Şöyle ki: Kalbin nurundan çıktı. Nefsin karanlık yuvasını geçti; onun yolunagirdi.
Bu mana, şu Ayet-i Kerime ile anlatılır:
“Onlar ki kafir oldular; dostları putlardır… Onları nurdan zulmetegeçirir… Bunlar, cehennem ehlidir. Orada sonuna kadar kalacaklardır…”(Bakara Suresi, Ayet-288)
Anlatılan halin sonundadır ki o, amellerine aldandı… Şehvet afetlerinin iptilasınauğradı. Mal ve şöhret sıkıntısına çarpıldı.
Bu hal üzerinedir ki: Nefsin hür başı, hürlüğünü yitirir; boynuna yersiz isteklerzinciri geçer, bağlanır. İşte bundan sonradır ki: Nefsin hürriyetini, görsünler veişitsinler pahasına satmış olur…
Bu kudsi mana taşıyan Hadisi Şerifin bir başka yönden şerhini yapmakgerekecek. Allahu Teala adeta şöyle buyuruyor:
“Bir kimse ki, Mutlak Varlığı müşahede etmeden, varlıkta bir yer iddiasındabulunur…Nefis de, görsünler işitsinler dileği ve isteği ile kabarır… Zühre karşıbir arzu duyarak, vera haline sahib olarak taattan da, yine nefsin yersiz istekleriiçin bir yardım payı çıkarırsa… Ve nefse, ancak hakkettiği kadarını vermezse… Evet Ben, böyle olan bir kimsenin herşeyin ayrıldığı ceza günü geldiği vakithasmı olurum…”
En iyi bilen Allahu Teala’dır.
devamı...1. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Merhametli olanlar… bunlara Rahman olan Allah merhamet eyler.Yerdeolanlara merhamet ediniz ki, göktekiler de size merhamet edeler…”
Manası ve tasavvufi yönden tefsiri:
Ey cüz’i ruh., sır ve ruhani kuvvetler… Keder şüphesinden yana temiz olan, Rahmani damga taşıyan rahmet feyzini saçınız. Kime bilir misiniz? Kendinize..Beşeriyet vasfınızın arzına.
Yani, bu tabii varlığınızın toprağına… Ve onları çağırınız, şer’i hükümlerinesasına uysunlar. Onlara muvafakat etsinler.
Tabii sıfat taşıyan resmiyetler de, manen muhalif davranmayıp, ta ki, feyzlerledolu olan olan külli ve ilahi ruhumuz, Sema mertebesinden yükseklik getirip, rütbe alana kadar. Bunları neyle yapar?” derseniz, “Rabbani varidatşimşeklerinin eseri ile, Rahmani tecellilere ait nurların doğmaları ile…” deriz.
Bunlar yaptıklarınıza birer mükafattır. Yani, amellerinize. Ama yararlıamellerinize.
Nasıl ki, Hak Teala, Vehhab ismi hürmetine manalar feyzini ve rahmanihikmetlerini önce ruha verdi, ruh da sırra, sır da kalbe, kalp de nefse, nefis de diğer duygulara ve onlar da cisme…
Netice: Her kim, şefkat ve merhamet vasıflarına bürünürse, Yüce Rabbin, rahmetini kazanmış sayılır. Yavaş yavaş ondan gelen rahmet nesimi önce ruhunusarar; sonra derece derece bütün dış yapısını kaplar. Ama dış temiz olunca… Ama şer’i hükümler onda eksiksiz tatbik edilince…Aksi halde, gelmiş olsa dahikaçar gider.
devamı...19. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz,Rabbından naklenanlatıyor;
“Allah-ü Teala şöyle buyurdu:
—Herkim benim veli kuluma düşman olursa… bana harb açmış olur.”
Bilesin ki: İlahi isimlerden herbirinin karşılık benzerleri vardır. Kahhar ve Latifisimleri gibi… İsimlerin durumu böyle olduğu gibi, o isimlere mazhar olanlarındurumu da budur. Mesela, evliya ile onların zıdları olan adamlar, düşmanlar…
Veliler, Cemal, Latif, lütuf ve sağlık (yemin) isimlerinin mazharlarıdır. Düşmanlar ise Celal, Kahır ve sol (şimal), isimlerin mazharlarıdır. Ayrıca, her iki kelime arasında da, zıdlık ve düşmanlık vardır.
Şimdi, “Bana, harb açmış olur” cümlesi üzerinde duralım. Bu, şu demektir:
“O, nefsini Bana karşı kaldırdı…” Halbuki o batıldır, Ben ise Hak. ŞüphesizHak, batıldan daha güçlüdür.
Bu yolda delil olan manalar anlatır: Cemal tecellisi, daima Celale galip gelir…
Şimdi bir başka açıdan bu Hadisi Şerifin şerhini yapalım. Burada, AllahuTeala’nın şöyle buyurduğunu anlatabiliriz:
“Her kim benim veli kuluma düşmanlık ederse Bana Celal tecellisi yoluyla karşıdurmuş olur. Bana gelince ona hem Celal, hem de Cemal tecellisi ile karşıçıkarım.Ve bilindiği gibi bu şekildeki bir tecelli onu ezer…”
Bu mana, şu kudsi hadisten de anlaşılır:
“Rahmetim gazabımı geçti…”
Kaldı ki bu mana, şu Ayeti Kerime’nin özüne de, uygundur:
“Onlardan intikam aldık… Denizde boğduk… Çünkü, onlar ayetlerimiziyalan saydılar…” (A’raf Suresi, Ayet-136)
Burada, ayetlerden murad: Allah’ın veli kullarıdır.
devamı...20. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz,Rabbından naklenanlatıyor:
“Allah-ü Teala şöyle buyurdu:
—Ben, kulumun zannına göreyim… O halde, Benim için hayır zannındabulunsun… Ve Ben Beni andığı zaman, kulumun yanındayım…”
Bu da kudsi bir Hadisi Şeriftir.
Bilesin ki, Yüce Hakkın her şeyde bir zuhuru vardır. Bu, has bir zuhurdur ki o zuhura mahal olan şeyin istidadına göre şekil alır. Şundan ki: Tecelli, kendisindetecelli vaki olanın durumuna göre olmaktadır…
Zuhur da aynı şekilde, Hakkın mazharlarından bir mazhardır. Ve tecelli, mazharın durumuna göre olmaktadır. Durum böyle olunca, kendisinde bir şeyzuhura gelecek olan, korkulu bir kimse ise, onda meydana gelecek şey korkusuretinde gelir. Şayet kendisinde bir şey zuhura gelecek olan ümitli bir kimse iseonda muhabbet zuhur eder.
Hasılı kelam, yukarıda anlatılan kıyas yapılarak: Aşklı ise aşk zuhura gelir…
Bu anlatılan mana, Cüneyd-i Bağdadi Hazretleri’nin şu cümlesinde saklıdır:
“Suyun rengi kabının rengidir.”
Yukarıda anlatılan cümlelerden de anlaşılacağı üzere, O, her bilginin aynıdır.Her sanılanın aynıdır. Hatta, her ilmin, her zannın, her fehmin aynıdır. Ve O, ancak itikat edenin, itikadına göre zuhur eder. Her şey onun tecelli suretleridir.Zuhuratının çeşitleridir. Zatının tecelligahıdır. Esmasının ve sıfatlarınınaynalarıdır. Ve O, her itikad sahibinin ve itikad edilen şeyin de aynıdır.
Buraya kadar anlatılanlar:
“Ben kulumun zannına göreyim… O halde benim için hayır zannındabulunsun.” cümlesinin bir açıklaması idi. Diğer kısmın açıklamasını aşağıdabulacaksınız.
“Ve ben, beni andığı zaman; kulumun yanındayım…” buyuruldu. Bununmanası, şu şekilde açılabilir:
“Ben kulumla, Beni andığı şekli ile olurum. Şayet o, Celal isimleri yönündenBeni anarsa ona Celal isimleri yolu ile tecelli ederim. Şayet o, Cemal isimleriyolundan Beni anarsa ona Cemal isimleri yolundan tecelli ederim.”
Bu Hadisi Şerife, bir şerh yapmak daha icab edecek…
Bu manaya göre şöyle buyrulur:
“Ben tayin edilen her şeyde belli bir varlığım. Fark ve kesret şehadetgahında(görünüşyeri), beni müşahede (gören)
İşbu mana, şu Ayet-i Kerimenin derin manasında saklıdır:
“Söyle: Herkes kabiliyetine göre amel eder…” (İsra Suresi, Ayet 84)
[Tevhid üç derecede anlatılır:
Delil ile Allah’ın varlığına dair hüküm; ilmi yoldan Allah’ın birliğini bilmek; irfan sahibinin kalbind, ilahi rüyetin galib gelmesi. Öyle ki, artık onda başkasınıgörecek hal kalmaz.
Buradaki tenbihlerden: Birincisi, her iman sahibi içindir. İkincisi alimlerintevhididir. Üçüncüsü, irfan sahiplerinin tevhididir.]
devamı...21. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz, Rabbından naklen anlatıyor:
“Allahu Teala şöyle buyurdu:
—Tam ihlasla ‘Allah’tan başka ilah yoktur’ şehadetini yapanlar olmasaydı, Cehennemi dünya ehline musallat ederdim. Eğer bana ibadet edenler olmasaydı, Bana asi gelenlere bir anlık dahi mühlet vermezdim.”
Bilesin ki, her kamil kişinin şehadeti, yada her kamil kişinin ibadeti, umumi bir manada kaim olur. Yani, tek tek herkese şamil olur. Zira herşeyde vücud birdir. Böyle bir Vahdaniyet şehadeti ise tard ve uzaklık ateşinin dünya ehline gelmesini önler. Sebebine gelince, Vahdaniyet şehadetinin nuru, bütün bu görünenlerde bulunan mutlak varlıkta geçerlidir. Ve bütün taayyünatın onda nasibi vardır. Yani bu mukayyed şehadetin nurundan. Buradaki mukayyed şehadet, mukayyed olarak taayyün eden varlıkla ilgilir.
İşte her kamil zatın ibadetini yukarıda anlatılan mana çeşidinden görmek gerekir.
Bu manaya işaret olarak Resulüllah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) efendimiz şöyle buyurdu:
“Yeryüzünde ‘Allah Allah…’ diyen baki kaldıkça kıyamet kopmaz.”
Bu Hadis-i Şerifte Kutb’a ve mutlak varlığı bilen Gavs’a işaret edilmektedir. Zira her taayün halini alan varlıkta tayyün
Şimdi bu Hadisi Şerifin esas manası üzerinde duralım. Allahu Teala Adeta şöyle buyurmaktadır:
“Mutlak varlıkla tahakkuk eden İnsan-ı Kamil olmasaydı —ki bu İnsan-ı Kamil, yeryüzünde Allah’ın bir halifesidir, cem ve icmal yönünden hakiki şehadettir— dünya ehline tecelli ederdim.”
Burada, dünya ehlinden murad, emmare nefis ile, hilekar hevadır. Bir de kandırıcı, beşeri ve tabii kuvvetlere işaret edilmektedir. Bu tecelli ise kahır ve gazap cehennemi suretinde olabilir. “Böylece onları tamamen öldürürdüm, yok ederdim.”
Yukarıda anlatıldığı gibi, “bilhassa tefrik ve tafsil yönünden hakiki kulluğu bilen Kamil İnsan olmasaydı, nefis ve heva yönünden bana asi geleni bırakmazdım.”
Yukarıda anlatılan manalara şu Ayet-i Kerimeler de ayrıca işaret etmektedir:
“Eğer Allah insanların bir kısmı ile diğer bir kısmını def etmeseydi yeryüzü bozulurdu.” (Bakara Suresi, Ayet-251)
“Ve eğer Allah insanları yaptıkları hatalara göre hesaba çekecek olsaydı, yeryüzünde hiçbir canlı varlık kalmazdı.” (Fatır Suresi, Ayet-45)
devamı...22. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz,Rabbından naklenanlatıyor;
“Allahu Teala şöyle buyurdu:
—Ey Ademoğlu, seni kendim için yarattım. Eşyayı da senin için yarattım.
O halde kendim için yarattığımı senin için yarattığımın ayarına düşürme.”
Görüldüğü gibi bu Hadis-i Şerif de kudsidir. Burada adeta şöyle buyurulmaktadır:
“Sen, bütün isim ve sıfatları, hükümleri ve eserleri kapsamına alan küllihakikatımın bir mazharısın. Baştan sona, bu alem ise senin varlığınınayrıntılarıdır. Ve hakikatına ait olan hakikatlerin mazharlarıdır. Bu büyük alemdesenin misalin ruha nisbetle cesed gibidir. Sen ruhsun; bu alem de cesedindir, bedenindir. Bu alemden gaye sensin… bir de toplayıcı hakikatın.”
Cesedden maksad ise tedbir sahibi ruhtur. Durum böyle olunca, “ruhun nurlarını, kendi beşeri varlığının perdeleri ile örtme.”
Şu da bir gerçektir ki, her zuhur yerindeki tecelli, ilahi nurun tecelli sergisindenaldığı nasib kadardır. Bu bir birlik, vahdet tecellisidir ki, ruhun ve sırrınmazharında olur. Bu ruhu, kalb olarak ele almalıyız ve onu tecelli kabulündedaha kemalli görmeliyiz. Yani cisme ve bedene olan tecelliden. Çünkü bunlarınkapsamında zulmet de vardır.
devamı...23. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz Rabbından naklenanlatıyor:
“Allahu Teala şöyle buyurdu:
—Bir kimse, beni kendi kendine anarsa.. ben de onu, o cemaatten hayırlıbir cemaat içinde anarım…”
Bu da, kutsi bir Hadisi Şeriftir. Bir manaya göre burada şu Ayeti Kerime’yeişaret edilmektedir:
“Her insanın takdir olunan amelini boynuna astık…” (İsra Suresi, Ayet-13)
Bu Hadisi Şerifin manası üzerinde biraz duralım. Adeta şöyle buyurulmaktadır:
“Bir kimse, beni kendi kendine anarsa…” yani, vahdet cihetinden girip, bilhassa zatta, sıfatta ve fiillerde fena halini bulur ve zikrini yaparsa, “Ben de onu Mutlak bir vahdet içinde, zikrederim.”
Ama “Bir kimse, beni bir cemaat içinde zikrederse…” yani, kesret ve tefrikacihetine giderek —yani zahiri ve batıni kuvvetlerle zikrimi yaparsa— “Bendeonu, isimlerimin çoğunluğu ile anarım. Kaldı ki onun beni zikri, benim onuzikretmem sayılır…”
Bu mana Hakiki Vahdet yönünden gelir…
devamı...24. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz, Rabbından naklenanlatıyor:
“Allahu Teala şöyle buyurdu:
— Ey Adem oğlu, senin için yaptığım taksime razı olursan kalbini vebedenini rahata kavuştururum… Sevimli bir kul olmaktan kısmetin sanagelir. Şayet senin için yaptığım taksime razı olmazsan dünyayı sana musallatederim… Ve sen bir vahşet içinde, yabanda tepinip durursun. Sonra, izzetim ve celalim hakkı için, o dünyalıktan ancak kısmet ettiğime nail olursun… sen de bir kötü kul olaraktan…”
Anlaşıldığı gibi, bu da kudsi bir Hadisi Şeriftir. Özünde, şu Ayeti Kerimeninmanasına işaret vardır:
“Allah onlardan razı olmuştur, onlar da Allah’tan…” (Maide Suresi, Ayet-119)
Şimdi, bu Hadisi Şerife verilecek mana üzerinde duralım. Anlatılmak istenenmana, özet olarak şudur:
“Ademoğlu, ezellerin ilk deminde, onun zati ve fikri haline ve istidadına uyan birşekilde verdiğime razı olsaydı kendisine nasib olmayanı aramak zahmetinden onualırdım…” Çünkü tecelli, tecelli sahibine ait takdirle olur. Bunun dışınaçıkılamaz. Artma veya eksilme olmaz. Bu durumda o kader sırrını istidadkitabının, hakikat sayfasında müşahede ve mütalaa eden bir kuldur.
devamı...25. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz, Rabbından naklenanlatıyor;:
“Allahu Teala şöyle buyurdu:
—Ben, gizli bir hazine idim; bilinmemi istedim. Halkı yarattım, nimetlerimionlara sevdirdim. Böylece beni bildiler…”
Bu Hadis-i Şerif de kudsidir. Burada belirtilen istek, zati bir istektir. Bu zataEhadiyet ismi verilir ki bütün esma ve sıfatların hakikatını özünde toplar.
Bütün bunlara “Gizli hazine…” tabiri kullanıldı. Hepsi de, kemalderecesindedir, noksanı yoktur.
Bu aynı zamanda Hakkın zatına has bir kemaldir. Bu zati kemalin ise bütünesma ve sıfatların kemal derecesindeki durumları ile zuhur bulması gerektirdi.Ama halk mazharlarında, alemin tecelligahında.
Durum ki, anlatıldığı gibidir… Allahu Teala şöyle buyurdu:
“Onlara, zahir ve batın nimetlerinin kisveleri ile zuhur ettim. Ama bir sevgişeklinde…” Zira bunlar öz olarak umuma ve havasa marifet duygusu verir. “İştebundan sonradır ki fıtri (doğuştan gelen) istidatları ile anlatılan yoldan benibildiler.”
Bu yüce ve üstün mananın müşahedesi babındadır ki, bir Ayeti KerimedeResullullah Efendimize (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) şöyle buyuruldu:
“Şüphesiz bil ki: Allah’tan başka ilah yoktur…” (Muhammed Suresi, Ayet-119)
Burada Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimize bir ilimderyasının kapısı aralanıyor. Bu ona göredir. Bir de ilmi varislerine; başkalarınadeğil.
Gerçek şudur ki, esma ve sıfatları cami olan uluhiyet ilmi ancak yüce birliğeerene, ilk berzah makamını bulana verilir. Anlatılan makama ise tam olarakancak Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz vasıl olmuştur.
En doğrusunu, Allahu Teala bilir…
devamı...26. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz,Rabbından naklenanlatıyor:
“Allahu Teala şöyle buyurdu:
—
Görüldüğü gibi, bu da kudsi bir Hadisi Şeriftir. Şöyle manalandırmakmümkündür:
“Ben hiç bir yere külli olan esma ve sıfatımın bütün cihetinden tecelli etmedim.Ancak kemal durumuna bağlı bulunan ve dolayısı ile bana izafeti olan kulummüstesna.. Tecellimi bana yaparım.”
Bu Hadisi Şerifte, bazı kelimeler geçti. Onları biraz açmak gerekecek. Sırası ileonlar, Taki, Naki, Vera kelimeleri idi.
Taki: İki yönlü isimlerden, bilhassa ibadetle ilgili yönü ile olup kalmaktır. Diğeryönü ile değil.
Naki: Çoğunluğu ile ilahi isimleri müşahede etmektir.
Yukarıda, zımnen anlatılan, iki yönlü isimlerin birbirinden ayrı bazı imtiyazlarıvardır. Bilhassa ibadet ile ilgili kısma verilen imtiyaz bir başkadır.
Vera: Masivayı bırakıp Zat-ı İlahi’de olmaktır. Ama O’nun gayrından fenabulmak sureti ile.
Bütün bu manalara şu Ayeti Kerime işaret etmektedir:
“Biz, emaneti, semalara, yere, dağlara arz ettik ama onu almaktançekindiler, ondan korktular. Ve sonunda onu insan yüklendi. Ama bir Zalimve Cahil olarak…” (Ahzab Suresi, Ayet-72)
Yukarıda geçen Ayeti Kerimenin tefsirini yapmak ve onda geçen, bazı kelimeleriaçıklamak gerekecek. Adı geçen kelimeler Emanet, Zalum ve Cehul,kelimeleridir. Şöyle ki:
Emanet burada tecellinin kabulu manasındadır. Ama ilk tecelliyi, her şekil vetümü ile… Bu emaneti almayanlar için, “Ama, onu almaktan çekindiler, ondankorktular…” buyuruldu. Bunun sebebi, onun ancak tam zuhurunu göstermektenyana bir kabiliyete sahib olmayışlarıdır. Bir de o alemin hakikatına tam olarakuyamayışlarıdır.
Sonra “Onu, insan yüklendi…” buyuruldu. Sebebine gelince, kabiliyeti kemalderecesinde olup uyuşu tamdır. Çünkü onun vasıfları arasında şunlar vardır:
Zalim: bu, insanın nefsini ifna edişini anlatır.
Cahil: herşeyden geçtiği için Hakkın zatından gayrını bilmez.
Bu manaları anla.
devamı...27. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz Rabbından naklen anlatıyor:
“Allahu Teala şöyle buyurdu:
—
Görüldüğü gibi bu Hadis-i Şerif de kutsidir. Özellikle marifete işaret edilmektedir. Biz de, o yoldan gideceğiz. Bilesin ki: İlahi marifet iki kısımdır. Biri, Marifet-i Zat; öbürü de, Marifet-i Sıfat.
Marifet-i Zat’ı: mutlak ehadiyeti cihetinden bilmek mümkün değildir. Marifet-i Sıfat’a gelince onu bilmek mümkündür.
Buna göre, marifet talebi, taleb ise bulmayı, bulmak da sevmeyi gerektirir, sevgi de ölümü. Bu ölüm, fena halidir. Ölüm ise diyeti gerektirir. Diyet ise ancak aklı başında olana ödettirilir.
Gerçekten, öldürülenin diyeti ancak öldürendir.
Özellikle bu manaya şu Ayeti Kerime işaret etmektedir:
“Bir kimse, Allah’a ve Resul’üne doğru yola çıkar da sonra ölürse, onun ecri Allah’a kalır…” (Nisa Suresi, Ayet-100) Yani, Zatı ile ona beka verir. Çünkü bu manada, katil maktulün aynıdır…Hakikat değişmez… Zira, hakikat birdir…
Kesrete gelince, o, bir takım akli, vehmi ve izafi nisbetlerden ibarettir. Keşif ehli zatlara göre bunlara itimad yoktur.
Anlatılan manaları, bir irfan sahibi şu şiiri ile dile getirmektedir:
Devamlı O’nunum, O artık benimdir;
İki zat arasında fark yok, sevgilimdir…
devamı...28. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz, Rabbından naklenanlatıyor;
“Allahu Teala şöyle buyurdu:
—Kendilerine farz kıldığım ibadetlerin edasında olduğu kadar hiç bir şeydeyaklaşanlar yaklaşamazlar…Gerçekten bana bir kul, nafilelerle de yaklaşır… Böylece, bana yaklaşanı severim. Sevince de, kulağı olurum, eliolurum, dili olurum. Böyle ki oldum; Benimle işitir… benimle görür… benimle konuşur… benimle tutar… benimle yürür…”
Bu da kudsi bir Hadisi Şeriftir. Bilhassa Hakka yakınlığa işaret edilmektedir. Biz de bu yoldan manaya gireceğiz. Bilesin ki:
Allahu Teala’ya yakınlık, iki kısımda mutalaa edilir. Birincisi farzların edasısureti ile olur. Bu yaklaşmaya verilen isim budur.
Bunun, meczub olan salikin yolu ile ilgisi vardır. Buna bir başka isim daha verilirki şöyledir: Zati fena halini içeren bir mahbubun yolu…
Böyle bir yola giren, Hakkın kulağı olur…gözü olur.
Nasıl ki namazda “Allah hamd edeni işitti” denir. İşiten kimdir?… Söyleyenkuldur ama?
Bu mana, müessirle esere geçişe bir delildir.
İkincisi nafileler ile olan yakınlıktır…
Burası, meczub salik ile ilgili bir yoldur. Sonra, sıfatlarda fena bulmayıgerektiren, sevenin yolu olaraktan da ad verilir.
Nasıl ki başta “Onun kulağı olurum…” buyurdu…Ki bu durum eserdenmüessire istidlal sayılır.
Burada şöyle bir soru sorabilirsin:
“Gözün ve kulağın O oluşu, yukarıda da anlatıldığı gibi, sonradan yapılma bir şeydeğildir…Zatidir… Kadimdir… Durum böyle iken, O’nun oluşunu mahabbetebağlamaktaki mana nedir?”
Bu sözüne, “umumiyetle evet” diyebilirim.Ama, dikkati başka bir yöndetoplamak icab eder.
Dikkat edilirse bu hükmün zuhuru salikin farzları eda ve nafile ibadet yakınlığıile tahakkuk ve tahalluk edişinden sonra oluyor. Salik, nefsin perdeleri ileperdelidir. Farz ve nafilelerin edasında tahakkuk edince, nefsin karanlığındançıkar; ruhun ve kalbin geniş ve aydınlık sahasına girer.
İşte bundan sonradır ki kul, Hakkı eşyanın aynı olarak müşahede eder. Şu da birgerçektir ki, Hak, kulun suretinin ve dış yüzünün manasıdır. Kul ise, Hakkınmanasına ve batıni cephesine bir surettir.
Ehadiyet cihetine bakınca zahir, batının aynıdır. Batın da, zahirin aynıdır. Zahirve batın, Hakkın zatına ve şanına nisbetle bir suret gibidir. Tıpkı yarımın, üçtebirin, dörtte birin, beşte birin, bir sayısına bağlanışı gibi.
Asıl Kayyum odur… Bilhassa, akıl, sayı, itibari olan şanlarda. Yani tecelli vezuhurlarda.
Bu manayı anla. Mutlak Hakkı bul.
devamı...2. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Allahu Teala Hazretleri her yüz yılın başında bu dini ikame edecek birinibaas (diriltme) eder...”
Bu Hadisi Şerifte, üç mühim mana vardır:
Kutbiyet, Müceddid makamı, Allah, ism-i celali.
İşbu üç mananın tefsirini aşağıdaki cümleler içinde bulacaksınız:
Kutup, kutbiyet makamında tahakkuk edip oturabilmesi için, önce bir evvelkikutup ile arasında yüz senenin geçmesi lazım. Ta ki, ilahi isimlerin küllisi ondatam tecelli edilebilsin. O isimlerin hemen hepsi, Hadisi Şerifin metninde geçenAllah lafzı celalinin tesiri altındadır.
Burada bu kutbun meydana getirilmesine ‘baas’ (diriltme) deniyor. Bu da ancakAllah tarafından yapılır. Yani, yalnız bu yüce ismin tecellisi sonunda olur. Diğerisimler, bunun tevabiidir. Kaldı ki, “Allah baas eder..” (Hac Suresi Ayet-/7) mealine aldığımız ayette de, baas işini bizzat Allahu Teala yapmaktadır. Çünkü, Allah lafza-i celali, bütün isimleri camidir.
Dikkat buyurulursa, “Rahman baas eder” denmiyor. Çünkü Rahman da, Allah ismi cemalinin kapsamındadır. Anla.. Bu bapta hidayet eden, Allah’tır..
Netice: Her yüz sene başında bir müceddid gelir. Esasta değil teferruatta, önemsiz değil, önemli değişiklikler yapar. Asrın icabına göre bazı ahkam çıkarır.Muannidlere cevap verir. Açıklanması, kendi zamanına kalan bazı meseleleriaçıklar. İmam-ı Rabbani gibi.
Bu vazifeyi yapan, aynı zamanda bir kutuptur.
Bu yazımıza son verirken, Seyyid Şerif Cürcani Hazretlerinin Kutb’u tarifine de kısaca bir göz atalım. Diyor ki: “Kutb’a gavs da denir. Çünkü O, hacetsahiplerine aynı zamanda bir ilticagahtır. Bu öyle bir kimsedir ki, bulunduğuzamanda Allahu Teala’nın nazargahıdır. Ve Allahu Teala zatından ona en büyükmana tılsımını ihsan buyurmuştur.
İşbu manayı iyi anlamak için, kendimizi ruhi bir safiyyete devretmemiz gerekir.
Cenab-ı Hak feyzimizi artırsın.
devamı...29. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz,Rabbından naklenanlatıyor:
“Allahu Teala şöyle buyurdu:
—Bir kimse, Bana bir karış yaklaşırsa Ben ona bir arşın yaklaşırım…
Bir kimse Bana bir arşın yaklaşırsa Ben ona bir kulaç yaklaşırım…
Bir kimse Bana yürüyerek gelirse Ben ona koşarak giderim…”
Bilmek gerekir ki, karış, arşın, kulaç, gelmek, koşup yürümek; bütün bunlar, yapma şeylerdir, hakiki değildir. Böyle buyurmakla Allahu Teala kula kat katsevap vereceğini, ona ameli miktarınca, iyilikte, ihsanda bulunacağınıanlatıyor. Kaldı ki burada yakınlık manevidir; maddi değil. Bir yere de bağlıdeğildir.
Burada, Hakkın yakınlığı kulun yakınlığından önce gelir. Halbuki zatınayakınlık, muvaffakiyet işi, Allah’tan Allah’adır. Bu bir önceliktir ama, buradaki önceliği bir başka yoldan almak icab eder. Bilhassa amele mükafatverme yönünden.
Hatırda tutulmalı ki amel mükafattan önce gelir.
Bilesin ki Hakka yakınlığın beş mertebesi vardır. Şöyle ki:
Nefsin yakınlığı,
Kalbin yakınlığı,
Sırrın yakınlığı,
Ruhun yakınlığı,
Bir de Hakkın ehadiyet yakınlığı.
Bilhassa ehadiyet yakınlığı bütün mertebeleri kendinde toplar.
Şimdi, yukarıda toplu sayılan yakınlık mertebelerinin tafsiline geçelim. Şöyleki:
Nefsin yakınlığı: Bu onun itaat ve ibadet görevlerini yapmasına bağlıdır. Bu makamda Hakkın kuluna yakınlığı merhametidir, şevkatidir.
Kalbin yakınlığı: Kulun kalbi ve içten amallere dalmasına bağlıdır. Bu ise pekkolay değildir. Dünya ehlinden kopmak icab eder. Bu makamda Hakkınyakınlığına gelince ilim, hikmet ve ilham çeşidinden şeyleri, kulunavermesidir; ona bağlamasıdır.
Sırrın yakınlığı: Bu da onun hakiki keşiflere dalmasına bağlıdır. Bu ise hakikitecelli ile hasıl olur. Asıl tecelli de, Hakkın yakınlığı da budur.
Ruhun yakınlığı: Bu mertebeyi de kısmen kalbin kısmen de sırrın yakınlığı gibibilmekte bir mahsur yoktur.
Hakkın ehadiyet yakınlığı: Daha önce de anlatıldığı gibi bu, anlatılan bütünmertebeleri özünde toplar. Bu mertebe, kul için tam bir yokluk mertebesidir.Ne varsa özünde toplar. Hakkın zat, sıfat, bir de efal tecellilerinin temiz, şeksiz, aydınlık tenzihleri altında. İşbu hal içinde kul, zat, sıfat, ve fiil olaraktam, külli ve tek birliğe doğru yol alıp kendinden geçer, fena bulur.
Bu kudsi makamda Hakkın kula yakınlığına gelince şöyle anlatabiliriz:
“Onu,kendi bekası ile baki kılar…
Kayyumiyet sıfatı ile kaim kılar…
Hayatı ile ona hayat verir…
Kudreti ile onu kudrete erdirir…
İradesi ile, onu dilek sahibi eyler…
Kelamı ile konuşturur…”
Hasılı onu bütün esma ve sıfatını özünde bulan yapar. Hulasa, Zatı ile, Zatıiçin ve Zatında zahir olur: yani o kul…
Şimdi, bu Hadisi Şerife, bir başka manada şerh yapmak icab edecek. YüceAllah adeta şöyle buyurmaktadır:
“Her kim bana, yani külli, toplayıcı olan huzuruma, ruhani, yani batıni,cismani, yani zahiri vasıf taşıyan bütün duyguları ile yaklaşırsa: İşte böylebirine bütün esma ve sıfatlarımla tecelli ederim. Hem lutfa ait olan cemalsıfatları ile hem de celal tarafında bulunan kahır sıfatları ile. Ama, bir kimseanlatılan gibi değil de bazı mertebeleri ile, yani bazı duyguları ile banayaklaşırsa buna da bazı esma ve sıfatlarım ile tecelli ederim. Bu da ancakonun yaptığına kat kat sevap vermek sureti ile olur. Mesela birden yedi yüzekadar veya daha fazla”
Veren Allah’tır…
devamı...30. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurur:
“Misafire ikram ediniz. İsterse kafir olsun.”
Bilmen gerekir ki, kula isabet eden kötülüklerden hangisi olursa olsun, o, Hakkınmisafiridir. Özellikle hastalıklar. Kula gereken, ona ikram etmektir. Ona yapılanikram cümlesindendir ki mecburi bir durum olmayınca ilaçla def etmeyeçalışmamalı. Zira ilaçla giderilmesine çalışılsa da hastalık ancak Allah’ın takdirettiği zaman gider.
Böyle bir durum ise kulu Allah’ın gözünden düşürür. Allah korusun.
Burada Resul S.A. Efendimiz “İsterse kafir olsun.” şeklinde bir tavsif yaptı.Buradaki kafir bir manaya göre “kapalı... gizli...” demeye gelir. Çünkü bumisafirin gelişi çoğu zaman saklı, kulun idrakına kapalı durur. Şayet geleni kabuleder, razı olur, Allah’a dönerse perdeler açılır. Kul ise bu durumda işin sırrınavakıf olur.
devamı...31. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurur:
“Şam, yüce Allah’ın yer hazinelerinden bir hazinesidir. Kullarını oradasaklar...”
Bilesin ki, burada Şam, Zat-ı İlahi şehadetinin kemal derecesidir. Yer iseşehadetin zarfıdır. Gizli hazine ise bu yer kabında saklıdır ve o Hak Teala’nınyüce varlığıdır.
Bu mana icabıdır ki “Şam öyle bir şeydir ki, Zat şehadetinin kemal derecesisayılır. Gizli hazine ise bu yerde saklı durur...” diyoruz.
Tam bir şehadet halinde zuhur edince, ona “vacib yüz.” adı verilir. Allahu Tealaesma ve ahlakı ile gizlediği abid kullarını ise bu yüzde saklar. Cümle esma iseneticede Hakka dönecektir.
İşbu mana, şu Ayeti Kerimedeki mananın hakikatlerini anlatır:
“Onun vechinden —yüzünden— başka her şey helak olacaktır. HükümO’nundur. O’na döneceksiniz.” (Hacc Suresi, Ayet-88)
devamı...32. Hadis-i Şerif:
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Allah’ın nehri geldiği zaman, İsa’nın nehri batıl olur...”
Bilesin ki burada “Allah’ın nehri…” cümlesinden murad, Hakkın vechindekibaki nurun zuhurudur. Bu durumda, Hadisi Şerife verilecek mana şöyle olur:
“Ruh cem kaynağından inip ayrıntılı mevcudlara dağılınca, Allah’ın yüzündekibaki nur bütün eşyada zuhur eder. İzafi bir ruhla kalan bir başka şeye ihtiyaçkalmaz..”
Bu manayı anla…
devamı...33. Hadis-i Şerif
Bir gün, Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimize şöyle soruldu:
“ —Allahu Teala yeri ve semaları yaratmadan önce neredeydi?
Resulullah (SAV) Efendimiz, bu soruyu şu şekilde cevaplandırdı:
—Rabbımız, bir Ama’da idi...”
Burada ama’dan murad, zati mahiyetinin aynıdır. Yani Kendisi Kendisine yeter; başka bir şeye ihtiyacı yoktur…
devamı...34. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Mümin, Allah-u Teala`nın nimetlerine bir konuktur.”
Burada, iradesinden geçen mümin kul anlatılmaktadır. Bu, o mümindir ki, Allah-u Teala onu zatından sıfatı makamına geçirdiği zaman doğruca Allah`ın arzusunatabi olur. Artık onun nefsani arzuları olmaz. Çünkü onun kendisine mal edeceğiiradesi gayrı kalmamıştır.
devamı...35. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Dünya sevgisi, her hatanın başıdır.”
Burada anlatılan dünya, kulun nefsi yönünden tayin ettiği şeylerdir. Onunbenliğidir ve Hakkın zatına yabancı sayılanlara iltifattır. Bunlardan hangisiolursa olsun, bir tanesi dahi müminde olsa, o, dünyayı seven biridir.
Bu da isbat eder ki “Dünya sevgisi, her hatanın başıdır…” Böyle olan birkimse kendisi için bir ulvi zuhurata sahip olamaz. Keza, başkaları için de birzuhurat sahibi değildir.
devamı...36. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Sefere çıkınız; sıhhate erer, ganimet bulursunuz..."
Burada anlatacağımızı, iyi bilmen ve öğrenmen gerekir.
Sefer nefsani karanlıktan çıkmaktan ibarettir.
Sıhhat hayret ve şaşkınlık halinden safaya kavuşmaktır.
Ganimet nefse ve onun arzusuna galip gelmekten ibarettir.
devamı...37. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Ziyaretin hayırlısı, ziyaret edenin yok olmasıdır...”
Burada, şu mana anlatılmak istenir:
“Hayy olan Hakkın nüzulundaki hayır, veli kula tecellisindeki bereket, gerektecelli, gerekse nüzul anında o veli kulun yok olmasındadır.”
Bilesin ki Yüce Rabb hayat denizini ve tecellisini yaymıştır. Bu durum Zatıncem kaynağından gelip bütün eşyayı sarmasından ibarettir. Bu manadan olarakHak Teala, sevgili bir kulun ziyaretini dilediği zaman zatının cem alemi olanyüce mekandan göçüp imtina mekanına gelir. Ama beka üzerine. Ve ona böylebir gelişi ile arada ona yabancı kalmaz.
devamı...38. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Kulun, Rabbına en yakın olduğu anı, secde anıdır.”
Şunu bilmelisin ki, secde eden, secde ettiği zaman varlığı cem kaynağından alıpayrıntılı aleme yaymaktadır. Yani yalnızlıktan çıkıp bütün kainatla bir bağlantıkurmaktadır. Ama, kurabilirse. Secdesini tam yapabilirse.
Şunu da bilesin ki, bir kul vaktaki Hak Teala onu yokluktan varlığa çıkardı… böylece o Yüce Hak’tan uzaklaştı...
Peki bu durumda, kulun cem aleminden ayrılıp yaygın bir varlığa geçtikten sonraRabbına yakınlığı nasıl olacak? Evet, nasıl olacak ki tekrar eski yerinegidebilsin?
İşbu gidiş, ancak şu şekilde olabilir: Hakkın, esma, sıfat, ahlak ve ayetlerineuygun bir şekilde dağıldıktan sonra olabilir.
Bu da ancak secde de olabilir.
Manasını anla.
devamı...3. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Salacağınız bir ip, sizi mutlaka Allah’a ulaştırır…”
Bu Hadisi Şerife verilecek mana biraz uzun olacak. Şöyle ki:
Şehadet mertebesine geçen insanlık nurunun eli ile, makul nazarı olan fikrikuvvetinizin ipini saldığınız zaman, mutlaka taayünat arzının isbatında Allah’aulaşır ve O’nun mutlak şuhudunun ipi ile karışan ve O’nun boyası ile boyanan buipin ilgisi, cüz’i olan süfliyat taayyünatı zımnındadır. Yani, ulaşıp tutunacağımakam orasıdır.
Buna bir misal vermek gerekirse efkar (fikirler) kuşlarını verebiliriz.. Şöyle ki: efkar kuşlarını müşahede vasfına bürünmüş olarak ulvi ve nurani alemlerinevcine uçurduğunuz zaman elbette Mutlak Hakkı müşahede edersiniz… Amaorada ve açıktan.
Sonra, bundan şu hakikati idrak etmiş olursunuz ki, süfli ve ulvi mertebelerde, müşahede edilen varlık, ulvi mertebelerde müşahede edilen varlığın aynıdır.Sonra, keşif ve müşahede nuru ile şu hakikati de idrak edersiniz: Bütün buulvi/süfli mertebeler, ancak akli itibarlara ve vehmi nisbetlere göredir. Çünküvarlığın tümü o taayyün halinde olan mutlak vücuddur.
Bu taayyün hali ise iki şekilde olur:
Ulvi ve nurani
Süfli ve zulmani
Düşün: O’ndan gayri tek varlık yoktur... Abadan’dan öte bir karye (şehir) yoktur.
devamı...39. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“İşlerde şaşırırsanız, kabirler ehlinden yardım isteyiniz.”
Şunu bilmelisin ki, bir veli kulun yetişmesi tam olunca, Aziz ve Celil olan Rabboraya konuk olur. Ve o veli’nin kalbi Rabbin kabri olur. Bu kulun benzerlerikabirler ehlidir.
Durum böyle olunca, anlatıldığı gibi bir zattan din ve dünya işinde şaşıran biriyardım taleb ederse onun yardımını görür. Ve o zat darda kalan kulu zordurumundan kurtarır.
Bu manayı da anla.
devamı...40. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Bir kimse Allahu Teala katındaki menzilesini bilmek istiyorsa YüceAllah’ın kendi yanındaki menzilesini öğrensin. Çünkü Allah’u Taala kulavereceği dereceyi kulun kendi nefsinde onun için verdiği derece üzerindentayin eder…”
Bilesin ki, bu Hadisi Şerifte Hakka izafe edilen nefis yüce Hakkın zatıdır.Burada zata nisbetle nefis ikinci mertebede sayılır. Kula izafe edilen nefis isenübüvvetin kendisidir. Nübüvvet nefsi ise velayet nefsidir. Bu da, velayet nefsinegöre, ikinci mertebe sayılır.
Velayet ise nefsin özüdür. Ve burada velayet, mücerret Zat-ı İlahi’de ikincimertebe sayılır.
Hadisi Şerifte geçen: “Menzile...” kelimesinin manası, Zat-ı İlahi’ye ait arzununtafsilidir, yayılışı ve dağılışıdır. Zat-ı İlahi’nin muradı ise zuhurdan sonramarifetin husulüdür.
Bu manaya şu kudsi hadis işaret etmektedir:
“Ben, gizli bir hazine idim… bilinmemi istedim...”
Burada geçen “Kul...” kelimesinden murad ise furkani bir akıldır. Yani her şeyiayırt etme kabiliyetine sahib olan nefis. Ve bu Mevlanın, Zatından hasıl olanismidir.
Kul, yüce Hakkı kendine göre bir menzileye yani dereceye indirir. Bu derecenübüvvet derecesidir. Burası aynı zamanda bir bağlantı merkezidir. Yani Hakkıncem kaynağından nüzul edip bu varlıklara tecelli ile dağılışı demektir. Buradanda beka makamına çıkış sağlanır.
Bir başka manaya göre Devr-i daim…
En doğrusunu, Allahu Teala bilir...
Allah’ım Efendimiz Muhammed’e salat eyle... Keza, bütün aline veashabına da...
Bu salat yer ve semalar baki kaldıkça sürsün...
Ey merhametlilerin en merhametlisi! AMİN
devamı...EY ADEMOĞLU
Bismillahirrahmanirrahim,
La ilahe illallah, Muhammedun Resulullah.
Ey âdemoğlu, Ey insanoğlu;
bizi yaratan Allah’ın emirlerini tutmak mecburiyetindeyiz.
Çok nazikâne dikkat edelim.
— Ey insanlar, sizler sizi yaratan Allah’ınızdan korkuyor musunuz?
— Evet, O’ndan başka gidecek yerimiz yok.
— Allah’ınızı bildiğinizden dolayı teşekkür ederim. Bizi yaratan Allah’ın insan olarak bize çok emirleri var. Emirlerle nasılsınız?
— Biz onları yapmıyoruz. Emirlerini gerektiği gibi yerine getiremiyoruz.
— Peki, bizi yaratan Allah’ı seviyor musunuz?
— Allah’tan başka sevilecek ne vardır?
— Emirleri ile nasılsınız?
— Biz onları gerektiği gibi yerine getiremiyoruz.
— Öyleyse her iki noktada yalan söylemiş oluyorsunuz. Allah’tan korkan ve Allah’ı sevenin Allah’a secde etmesi gerekir. Allah’a secde etmeyen bir kimsenin iman ve itikadı zayıftır. Hayali olarak, bir meyvayı yemeden lezzetini anlayabilir misiniz? Boş kalple, kuru lafla Allah’ı bilmek, anlamak boşuna bir hayaldir. Allah’a iman edip inanmak, İslam’ın beş, imanın altı şartını yerine getirmek genel olarak gereklidir. Allah ve Allah’ın Resulü Hz. Muhammed Mustafa yardımcımız olsun. Amin.
Hz. Âdem Aleyhisselam’dan kainatın efendisi Hz. Muhammed Mustafa’ya kadar insanlık alemine, her zamana, her kavime birer Peygamber gönderilmiştir. Cenab-ı Allah Celle Celâluhu yarattığı insanlara emirlerini bildirmek için Peygamberler vasıtasıyla, insanlarla özlü sohbetler etmiştir. Sohbetin özünü ve emirlerini kullarına, yaratıklarına 4 muazzam kitap ve 100 suhuf ile bildirmiştir. Her kavime peygamberler vasıtasıyta, Cenab-ı Allah’a hulûsü kalp ile inanıp Cenab-ı Allah’ın ilahi emirlerini maddi manevi yerine getirmesi zorunluluğu doğmuştur. Zebur, Tevrat, İncil, Kur’an-ı Azimüşşan’da insanlık üzerine olan emirler bildirilmiştir. Cenab-ı Allah maddi manevi özünü ve gerçeğini kullarından esirgememiştir. İnsan olarak yaşamak, biraz dikkat ve tefekkür etmemiz gerekmektedir.
devamı...DUA
Dua ahlaktır. Bizlere beyan olunan bu dua, bütün insanlığın ortak malıdır.
Allahım,
Lütfet ki gittiğimiz her yere barış götürelim;
Bölücü değil, bağdaştırıcı olabilelim.
Nefret olan yere sevgi,
Yaralanma olan yere affedicilik,
Kuşku olan yere inanç,
Ümitsizlik olan yere ümit,
Karanlık olan yere aydınlık
Ve üzüntü olan yere sevinç saçıcı olmayı bize lütfet.
Allahım,
Kusurları görenlerden değil, örtenlerden;
Teselli arayanlardan değil, teselli edenlerden;
Anlayış bekleyenlerden değil, anlayış gösterenlerden;
Yalnız sevilmeyi isteyenlerden değil,
Sevenlerden olmamıza yardım et.
Yağmur gibi hiçbir şey ayırdetmeyip
Aktığı her yere canlılık bahşedenlerden;
Güneş gibi hiçbir şey ayırdetmeyip
Işığıyla tüm varlıkları aydınlatanlardan;
Toprak gibi her şey üstüne bastığı halde
Hiçbir şeyini esirgemeyip
Nimetlerini herkese verenlerden;
Ve gece gibi, ayıp ve kusurları sarıp örten,
Alemin dinlenmesine imkân hazırlayanlardan olmayı
bize lütfet.
Alan değil, veren ellerin;
Affedici olduğu için affedilenlerin;
Hak ile doğan,
Hak ile yaşayan ve Hak ile ölenlerin
Ve sonsuz yaşamda yeniden doğanların
Safına katılmayı bize nasip eyle.
AMİN.
devamı...4. Hadis-i Şerif
Resulullah Efendimiz (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) şöyle buyurdu:
“Her kim Allah için olursa… Allah onun için olur...”
Hadisi şerifin metin tercümesi, zahir açıdan yukarıdaki mealden ibarettir. Bununmanevi bir tercümesi vardır ki, onu özet olarak aşağıya alacağız.
Şöyle ki: Bir kul, benliğinden fena bulur, anını, zamanını bir yana atar; varlığı, mevhum nefsine izafe etmekten geçerse, Hak Teala ona kayıtsız şartsız tecellieder.
Bir başka mana daha: Her kim fiiller, sıfat ve zat yönüyle fenafillah mertebesineererse, onun mazharında ismi azam zuhur eder —zat, sıfat ve esma, efal (fiiller)olarak.
Bu manada bir şiir:
Fenaya er; sonra fena bul, sonra fena bul.
Bekaya er; sonra beka bul, sonra beka bul…
Hülasa, fena hali mertebelerinin her biri beka makamına varmayı gerektirir.
Bir şiir daha;
Fenadan fena bul, arzun beka ise eğer,
Böylece, bu önemsiz şey, beka bulurmuş meğer…
devamı...5. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Yüceliğine yüce, mübarekliğine mübarek Allah, dünya semasına nüzultecellisi eyler ve buyurur:
—Yok mu tevbe eden?… Ki, onun tevbesini kabul edeyim...
—Hani duacı?... Ki, onun duasına icabet edeyim...
—Bağış talebinde bulunan yok mu?... Ki, onu da bağışlayayım.”
Hadisi Şerifin tercümesi, kısaca yukarıda arz edildiği gibidir. Ama, onun birmanası var ki, hiç de buna benzemez, iç açan... gönül ferahlatan... gözaydınlatan.
Aşağıdaki cümlelerde o manayı bulacaksınız:
Bilmelisin. Yüce Allah’ın nüzulu, bir başkadır. O’nun adına: Ruhani…Nurani... ve Manevi… denir. Sonra; bu nüzul tecellisi, özellikle isimlerinhükümlerini, izlerini, yer ve sema boşluğu alanında zuhurlarını göstermektenibarettir. Keza, cümle vadileri, alabildiğine, önden sona böylecedoldurmaktır…
Unutmamalı ki, bütün bu zuhurlar, yani sema boşluğunda meydana gelenzuhurlar —ama ne olursa olsun, ister hakikat, hakikat babından tümden olsun, isterse gizli, saklı yaratılış yönü ile incelikleri ve remizleri taşısın— hemenhepsi, lafızlarla ve harflerle tahakkuk edip, bir gerçek olduğunu gösterir…
Bütün bu olanlar, aadiyeti makamından coşarak gelir. Öyle bir gizli gecede ki,ona “Ben gizli bir hazine idim…” mealine gelen, kudsi hadisi ile işaretedilir..
Evet… Yüce Allah daima tecellisini ve zuhurunu meydana getirir. Ama, vahidiyeti makamında. Ve, öyle bir alemde ki ona “Bilinmemi istedim… Halkı o sebeple yarattım.” Kudsi hadisi ile işaret edilmektedir.
Bşta anlatılan ve mevzuumuz olan Hadise Şerife tekrar dönelim. Özellikle, Allahu Teala’nın o kelamı buyurma şekli üzerinde duracak, ondaki daha başkamanaları da anlatacağız.
Şüphesiz, Allahu Teala’nın kelamı, bir beşer kelamına benzemez. “O haldenasıl?” diye soracaksınız. Bu sorunuzun cevabını, aşağıda bulacaksınız.
Şöyle ki: Allahu Teala, ezeli ve ebedi bir kelamla konuşmaktadır. Ama, şekilsiz. Harfin ve sesin verdiği şekilden yana münezzeh.. Ne bir semt var; ne de bir zarf.
Şimdi yukarıdaki cümleleri biraz şerh edelim:
Allahu Teala, “Yok mu tevbe eden?...” buyurdu. Bundan anlatılmak istenenmana şudur: “Nefsi makamında ve onun sıfatlarını takınmış iken, tabiatıngereği olan aykırılıkları bırakıp şer’i uyarlığa dönen yok mu?… Evet böylebiri yok mu ki “Tevbesini kabul edeyim…”
Bu cümlede ise şu mana anlatılır: “Evet… hani o kimse ki, nefsinin tabiiaykırılıklarını bırakıp şer’i uyarlığa döner. Ve onun böyle yapmasının birsonucu olarak Ben de ilahi isimlerin nurları tecellisi yolu ile ona döneyim… Lahuti sıfatlarla ona yöneleyim…”
Şimdi ikinci cümleye geçiyoruz.
Burada Allahu Teala, şöyle buyurdu: “Hani duacı?...” Bunda aranacak manaşudur: “Nerede o talip? Ama, rahmet feyzime hak kazanan talip; bir de şefkatfazlıma hak kazanan…” Ama, bu talep ve hak kazanmak, kalp ve onunsıfatları makamında olacak...”Evet.. hani böyle bir talip ve böyle bir duacı?... ki, onun duasına icabet edeyim...”
Bunda anlatılması arzu edilen mana da şudur: “İsimlere has tecelli aydınlığıile, onu aydınlatayım…sıfat inişlerinin şimşekleri ile ona gürleyelim, ve onunsonradan olma ve yaratılma sıfatlarını ifna edeyim…”
İş bu sıfatlar, Hakka has hakiki sıfatların beka yüzüne arız olmuşlardır.
Şimdi de, üçüncü cümlenin açıklamasına geçelim. Allahu Teala, şöylebuyuruyor:
“Bağış talebinde bulunan yok mu?” Bunun manası, şöyle anlatılabilir:
Bilhassa, ruh ve sır makamında, örtülmeyi ve kapanmayı, gizlenip saklanmayıisteyen yok mu?
-Böyle bir talebi olan yok mu ki, kibriya örtümle örteyim... Azamet izarımlaonu saklayayım.
-Bütün bunları, zati isimlerimden gelen tecellilerle yapayım.
-Böylece onu; izafet yolu ile gelen zamandan ve izafet yolu ile kendisindebulunan benlikten alıp kurtarayım.
-Bütün bunlardan sonradır ki o, Hakiki varlığımdan bir varlık alemindetahakkuk eder,
-Yine bundan sonradır ki o, örtülmüş olur,
-Yani; benimle... isimlerimle... sıfatlarımla... fiilerimle. Özellikle taayyüniçliğinden ve onun üzerine geçen, takyid kaftanından.
Anlatılan örtünme hallerinin yerleri ve belli makamları vardır:
“Fiillerimle…” denirken, bu durum nefis makamı ile sıfatlarında olmaktadır.
“İsimlerimle…” denirken, kalp ve sıfatlarında hasıl olacak setr işine işaretedilir.
“Sıfatlarımla…” denirken, ruh ve onun ahkamının kapanacağına işaret edilir.
“Benimle...” denirken ise, şüphesiz zata geçilir. Bunun kapadığı yerler ise, sır ve ondan hasıl olan diğer esrardır.
Şimdi, işin sonuna geliyoruz. Bütün bu işlerden sonra olacakları, O’ndanduymaya çalışacağız…
Yüce Allah, bize şu manayı anlatmak istiyor: “... Ve sen, baki kalırsın…Ama, sensiz olarak. Ve... sen Ben olursun. Sonra… Ben sen olurum… Sendahi Bensin.”
Hasılı, her şey O’nda ve O olur.
Yukarıdan beri anlatılan manaların tümüne şu Ayeti Kerime ile işaret edildi:
“Gerçekten ben, çok çok bağışlayanım. Ama tevbe edeni… İman edipyarar iş yapanı.” (Ta-Ha Suresi Ayet-82)
İşbu manalardan Allahu Teala’ya kavuşmayı anla. Ve bereket bul.
devamı...6. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“O mümin ki, insanlar arasına girer ve onların eziyetlerine sabreder: bu, o müminden hayırlıdır ki, insanlar arasına giremez ve eziyetlerinesabredemez..”
Bu Hadisi Şerifte, özel olarak İnsan-ı Kamil’e işaret edilir. Belirtilen manaözetle şudur:
“Tam ve kamil insanın, manaya talib olan müslümanlar arasına girmesi, yalnızkalıp onlara karışmamasından hayırlıdır.”
Halk arasına karışmamak, daha ziyade, meczub vasfını haiz saliklere has birhaldir. Ama, bu meczub salik de, kendisinden hiç bir şey hasıl olmayan saliktenhayırlıdır. Yine, kendisinde hiç bir zuhurat olmayan meczubdan fazilet itibarı iledaha değerlidir.
devamı...
7. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Şayet Hakkı tam manası ile bilseydiniz, su üzerinde yürürdünüz, dağlarsizinle kayardı..”
Özellikle bu Hadisi Şerifte, fena bulma haline işaret edilmektedir. Anlatılmakistenen mana kısaca şudur:
“Eğer Hakkın varlığında fani olup, O’nunla beka bulsaydınız, elbette herşeyekarşı bir tasarruf sahibi olurdunuz. Özellikle icad ve yok etme babında. Ama her iki ülkede, hem batıni alemde, hem de zahiri alemde.
devamı...8. Hadis-i Şerif
Resulullah (Allah’ın Selamı Üzerine Olsun) Efendimiz şöyle buyurdu:
“Hemen herkes, dünyadan susuz çıkar. Ancak, ‘Rahman, Rahim Allah adıile’ diyenler hariç.”
Burada, yüce Hakk’ın ilahi ismi ile kaim olmaya işaret edilmektedir. Böyle birhale eren, sonunda Hakk’ın bir halifesi olmuş olur. Hem de, bütün sıfatlarda. Hatta, halkiyet, rızkıyet ve kadiriyet sıfatlarında da.
Şimdi, bu Hadisi Şerifin biraz şerhini yapalım ve burada bize anlatılmak istenenmana üzerine biraz söz edelim:
Her noksan olan, kemal derecesine yönelmek zorundadır. Ta ki, O’nu bile. ŞayetO’nu bilmiyorsa hakiki kemali bulamaz. Meğer ki bütün esma ve sıfatlarlatahakkuk etmiş ola. Ama, hem celal tarafındaki sıfatları ile hem de, cemaltarafındaki sıfatları ile.